نشریه پژوهش های گردشگری و توسعه پایدار
سال سوم شماره 3 (پیاپی 11، پاییز 1399)

گردشگری روستایی از عوامل مهم توسعه پایدار محسوب میشود. روستای نگارمن از روستاهای خوش منظر شهرستان شاهرود در استان سمنان است؛ طبیعت زیبا و ساختار پلکانی ساختمانهای روستا که با هندسه زمین آمیخته شده است، از جذابیتهای روستای "نگارمن" است. این مقاله (برای اولین بار) به معرفی خانه ای کهن، با معماری اصیل ایرانی، میپردازد؛ با توجه به اینکه اصول معنوی حاکم بر معماری سنتی ایران، ریشه های عمیقی در فرهنگ و اندیشه های این مرزوبوم دارند، لذا عناصر سنتی معماری در روستا، از پتانسیل های مهم جذب گردشگر میباشد. در این پژوهش، به روش کتابخانه ای به مطالعه مبانی نظری مرتبط با موضوع گردشگری و روستا پرداخته شد و مدارک، مستندات و نقشه های خانه کهن به روش میدانی تهیه و ترسیم شد. یافته ها نشان داد: اصول پنجگانه استاد پیرنیا در فضاهای خانه کهن، با نگاهی اندیشمندانه در نظر گرفتهشده است. تناسبات فضایی و وجود مفصلهای معماری نظیر ایوان، تراس و حیاط از مهمترین ویژگیهای این خانه باارزش است. حفظ و احیاء خانه کهن، همچنین استفاده از فضا شناسی پژوهش در جهت ایجاد اقامتگاه بومگردی از پیشنهادهای پژوهش است.

توسعه گردشگری و رشد اقتصادی ملتها از این صنعت، موجب برانگیخته شدن انگیزه جوامع برای بهبود شرایط زمانی و مکانی در جهت جذب هرچه بیشتر گردشگران شدهاست. با توجه به اینکه گردشگری شبانه در همه ابعاد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه از اهمیت بالایی برخوردار است، موفقیت در این امر نیاز به فرآیندهایی از قبیل بوجودآوردن ارزشهای محیطی و افزایش جذابیت جاذبه های گردشگری دارد. از پروژه های نورپردازی به عنوان یکی از تاثیرگذارترین عوامل این فرآیندها یاد میشود. بر همین اساس پژوهش حاضر به بررسی تاثیر نورپردازی بر توسعه گردشگری شبانه شهری در منطقه ثامن شهر مشهد پرداخته است. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی در دسته پژوهشهای کاربردی قرار دارد. گردآوری اطلاعات بصورت مطالعات کتابخانه ای و تکمیل پرسشنامه از نمونه آماری بدستآمده از طریق فرمول کوکران برای جامعه نامعلوم، پس از کسب تجربه عینی از فضا انجام شده و تحلیل داده ها توسط نرم افزار انجام شده است. نتایج پژوهش نشان داد که نورپردازی تاثیر مثبت و معناداری بر توسعه گردشگری شبانه دارد و SPSS پروژه های نورپردازی، علاوه بر یک فعالیت تزیینی یک روش موثر در جذب گردشگران برای گذران اوقات فراغت در شب شناخته شده اند و در جهت جذابیت شبانه، ضمن بهبود کیفیت زندگی و رونق گردشگری شبانه، نقش بسیار مهمی در افزایش زیبایی شهر شب، افزایش زمان فعالیتها، افزایش امنیت و رونق این موارد توسعه گردشگری شبانه شهری را به دنبال دارد.

گردشگری به عنوان گسترده ترین صنعت خدماتی جهان توانسته توجه بسیاری از مدیران و پژوهشگران را به خود جلب نماید،. لذا شناسایی عوامل بازاریابی این خدمت و ارایه راهکارهای بهینه به منظور تسهیل جذب گردشگر حایز اهمیت است. با توجه به اینکه پژوهشهای صورت گرفته در این زمینه هرکدام به جنبه ای از عوامل بازاریابی پرداخته است. هدف پژوهش حاضر شناسایی عومل بازاریابی جذب گردشگر از دیدگاه بازاریابی تام مبتنی بر بازاریابی کلنگر میباشد پژوهش حاضر از نظر هدف اکتشافی و از نظر نتیجه کاربردی است. در مرحله اول و روش اجرای آن نیز با توجه به رویکرد کیفی نظریه داده بنیاد 43 کد به عنوان عوامل موثر بر جذب گردشگر استخراج و با توجه به قرابت معنای به 17 مفهوم تبدیل و در 6 مقوله طبقهبندی شده است. داده های پژوهش از طریق مصاحبه های عمیق گردآوری شدند و تحلیل آنها بر اساس مراحل داده بنیاد انجام شد. در مرحله دوم پژوهش با استفاده از رویکرد کمی (مدل سازی ساختاری تفسیری) مدل مفهومی عوامل تسهیل کننده بازاریابی جذب گردشگر استخراج شده است و در ماتریس قدرت نفوذ – وابستگی متغیرها آمیخته های ترفیعی تشویقی، بازاریابی رابطه مند، بازاریابی و بازارشناسی و بازاریابی عملیاتی در ناحیه پیوندی قرار گرفته اند.

رابطه سنتی بین فرودگاه و خطوط هوایی شبیه به ارتباط بین مشتری و عرضه کننده است. در راستای این نوع همکاری سست و نا مرتبط، نه شرکت هواپیمایی و نه فرودگاه نمیتوانند به تنهایی به عملکرد مثبتی دست یابند. برای کسب و حفظ مزیت رقابتی، برخی از فرودگاه ها و خطوط هوایی اقدام به تشکیل ایتلافی استراتژیک نموده اند. این همکاری میتواند به خطوط هوایی در افزایش کیفیت خدمات مسافر و توسعه بهتر شبکه های ارتباطی کمک کند. برای فرودگاه نیز ریسک عملیاتی میتواند تا حد زیادی کاهش یابد، چون این نوع اتحاد معمولا بلند مدت است و به فرودگاه اجازه میدهد تا درآمد ثابتی از خطوط هوایی و مسافران آن کسب نماید. از آنجا که شرکت هواپیمایی در مدیریت فرودگاه دخیل است، هزینه های عملیاتی فرودگاه نیز میتوانند کاهش یابند.

گردشگری کشاورزی از جمله راهبردهایی است که در چند دهه اخیر برای متنوع ساختن اقتصاد روستایی و توسعه پایدار روستایی مطرح شده است. در این مقاله سعی شده ضمن بررسی پتانسیل های گردشگری کشاورزی در شهرستان سمیرم، عوامل داخلی و خارجی توسعه این نوع از گردشگری شناسایی و معرفی گردد. تحقیق حاضر با هدف شناسایی عوامل داخلی (نقاط قوت و ضعف) و عوامل خارجی (فرصت ها و تهدیدها) و تدوین استراتژی توسعه گردشگری کشاورزی در استفاده شده است. (ANP) و فرایند شبکه ای SWOT شهرستان سمیرم انجام گرفته است. بدین منظور از مدل تلفیقی از چهار سطح، هدف (بهترین استراتژی) در SWOT مدل شبکه ای ارایه شده در این تحقیق به منظور تجزیه و تحلیل به ترتیب در سطوح دوم و سوم و آخرین سطح از گزینه های SWOT و زیرمعیارهای SWOT سطح اول، عوامل پرسشنامه ای به صورت مقایسه ANP براساس روش SWOT استراتژی تشکیل شده است. جهت وزن های عوامل زوجی با مقیاس 9 تایی طراحی و توسط 10 نفر از کارشناسان گردشگری شهر سمیرم تکمیل گردید. پس از آن داده های مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و استراتژیهای تدافعی بعنوان Super Decison جمع آوری شده توسط نرم افزار بهترین استراتژیها جهت توسعه گردشگری کشاورزی شهرستان سمیرم تعیین گردید. طبق این دسته از استراتژیها باید با پرهیز از تهدیدات، نقاط ضعف را کاهش داد.

مقبولیت و مشروعیت برند یک شهر در اذهان گروه ها و طبقات مختلف شهروندان، فرصتی است که می تواند در کانون مرکزی استراتژی های کلان شهرها از جمله حکمرانی شهری قرار بگیرد. تحقیق حاضر که در راستای برندسازی برای شهرداری منطقه 2 تهران صورت گرفته، براساس پژوهشکاربردی و از (SWOT) گردشگری شهری با تحلیل مدل زمره پژوهشهای آمیخته بر مبنای داده های کمی و کیفی است. ابزارگردآوری اطلاعات در پژوهش مصاحبه نیمه ساختار و آزمون کاپای کوهن برای مصاحبه و CVR یافته و پرسشنامه است که برای روایی و پایایی آن به ترتیب از ضریب روایی محتوا و باز آزمون برای پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر سی نفر از خبرگان ساکن در منطقه 2 که با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده اند. پژوهش حاضر براساس سه مرحله صورت می پذیرد: مرحله نخست شناسایی هویت بارز شهرداری منطقه 2 برای برندسازی با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی؛ مرحله دوم برندسازی با استفاده از مدل پنج فازی و تحلیل سوات؛ مرحله سوم معرفیهویت، عنوان و نشان برند شهرداری منطقه 2. نتایج پژوهش مشتمل بر ارایه هویت بارز شهرداری منطقه 2 درقالب هویتی طبیعی و تجاری است که مبنای اصلی برند سازی در پژوهش قرار گرفته است.

بافتهای قدیم و کهن شهرها به واسطه قدمت و وجود عناصر با ارزش تاریخی، موقعیت مناسب ارتباطی، دارای جایگاه منحصر به فردی در ساختار فضایی و کارکردی شهر می باشد. توسعه سریع شهرنشینی، تاثیرات قابل توجهی بر بافته ای کهن و تاریخی بر جای گذاشته است، که این خود تخریب و فرسودگی بافت های مذکور را به همراه دارد. امروزه توجه به بافتهای کهن و رفع ناپایداری آن ها به موضوع جدی و محوری تبدیل شده است، به گونهای که لزوم مداخله در این بافتها را در دوره های مختلف زمانی مطرح می کند. رویکرد های مرمت و بهسازی شهری در سیر تکامل و تحول خود از بازسازی، باز زنده سازی، نوسازی وتوسعه مجدد به بازآفرینی و نوزایی شهری تکامل یافته و در این مسیر گذاری را از حوزه توجه صرف به کالبد به عرصه تاکید بر ملاحظات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و هنری تجربه کرده است. بافت تاریخی شهرها که اغلب گنجینه ای از عناصر ارزشمند معماری و شهرسازی را توامان در خود دارد، سرمایهای بالقوه و نهفته به منظور جذب گردشگران به حساب میآیند. با جذب گردشگر در مقیاس محلی، ملی و حتی جهانی می توان ضمن تامین هزینه ای حفاظتی بافت، زمینه های تحرک اقتصادی را برای شهر و شهروندان به وجودآورد.